Αρχική Κλείσιμο

Συλλογή Ευστάθιου Ι. Φινόπουλου

Η Συλλογή ιστορικών και περιηγητικών εκδόσεων του Ευστάθιου Ι. Φινόπουλου αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές συλλογές του είδους, όχι μόνο για τον ελληνικό, αλλά και για τον διεθνή επιστημονικό χώρο. Η συγκρότησή της, έργο ζωής για τον Συλλέκτη, ξεκίνησε με αγορές από τον υπαίθριο παλαιοβιβλιοπώλη George Jeffery, στη Farringdon Road στο Λονδίνο, το 1963. Ο μεγαλύτερος όγκος της Συλλογής αποκτήθηκε στο εξωτερικό από παλαιοβιβλιοπώλες και οίκους δημοπρασιών. Χάρη στο εύρος και τον πλούτο του υλικού της, η Συλλογή αποτελεί πηγή άντλησης πληροφοριών για μεγάλο αριθμό ελλήνων και ξένων ερευνητών, πολλών επιστημονικών ειδικοτήτων.
Η Συλλογή δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, και από τις 13 Ιουνίου 2013 λειτουργεί στο πλαίσιο του Ιδρύματος, με τη συνολική εποπτεία του Συλλέκτη.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΟΡΙΑ - ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ
Η Συλλογή οριοθετείται χρονικά από τα τέλη του 15ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα και έχει συγκροτηθεί κυρίως γύρω από έναν θεματικό άξονα: την ταξιδιωτική δραστηριότητα στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο. Ιδιαίτερο βάρος έχει επίσης δοθεί στη βιβλιογραφική και εικονογραφική κάλυψη του φαινομένου του Φιλελληνισμού.
Για λόγους που σχετίζονται με την ιστορική διαδρομή του ελληνικού κόσμου, ο όρος «ευρύτερος ελλαδικός χώρος» χρησιμοποιείται διασταλτικά, ώστε να περιληφθούν τα Βαλκάνια, η Ευρωπαϊκή Τουρκία, η Κύπρος και η Μικρά Ασία, ακόμη και κάποιες νησίδες του ελληνισμού, όπως για παράδειγμα το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά.
Ο πλούτος και η ποικιλία του υλικού επιτρέπουν τη διερεύνηση πολλών πτυχών της πνευματικής, κοινωνικής, οικονομικής, θρησκευτικής και καλλιτεχνικής ζωής του ελληνικού κόσμου, κατά την περίοδο των ξένων κυριαρχιών (Οθωμανικής και Βενετικής, αλλά και της Βρετανικής προστασίας του Ιονίου), με έμφαση σε κομβικές ιστορικές στιγμές (όπως η Ελληνική επανάσταση, ο Κριμαϊκός πόλεμος κλπ) ή σε εμβληματικές προσωπικότητες (π.χ. λόρδος Byron).
Παράλληλα, η περιηγητική γραμματεία επιτρέπει την άντληση ποικίλου πληροφοριακού υλικού για τις παραπάνω θεματικές, αλλά και τη μελέτη του ιδιαίτερου βλέμματος των ξένων περιηγητών στις διάφορες ιστορικές περιόδους. Το θέμα του Φιλελληνισμού, εκτός από τον κειμενικό πλούτο, συμπληρώνεται από χαρακτικά, χάρτες, υδατογραφίες και μονόφυλλα.

Συνοπτικά, η Συλλογή προσφέρει πλούσιο υλικό για τις ακόλουθες θεματικές:

i. Ιστορία της Ελλάδας και του ελληνικού κόσμου
ii. Το φαινόμενο του περιηγητισμού
iii. Ταξιδιωτική λογοτεχνία και τέχνη
iv. Φιλελληνισμός
v. Οθωμανική ιστορία και ιστορία των λαών υπό Οθωμανική κυριαρχία
vi. Ιστορία του βιβλίου και της τυπογραφίας

Τέλος, η Συλλογή περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό βοηθημάτων, όπως λεξικά, καταλόγους συλλογών, βιογραφίες, βιβλιογραφίες, εγκυκλοπαίδειες, καταλόγους εκθέσεων συναφών θεματικών, καταλόγους δημοπρασιών κ.λπ.


ΒΙΒΛΙΑΚΟΣ – ΑΡΧΕΙΑΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ
Η Συλλογή διαθέτει μέχρι σήμερα περί τους 20.000 τόμους και 5.000 χάρτες και λυτά χαρακτικά. Το πλούσιο αυτό εικονογραφικό υλικό περιλαμβάνει απεικονίσεις τόπων της Ελλάδας, αρχιτεκτονικών μνημείων και λαογραφικών στοιχείων (έθιμα, ενδυμασίες κ.ά.) και συμβάλλει, μαζί με τα βιβλία, στην ανάδυση μιας πολύπλευρης εικόνας του ελλαδικού χώρου μέσα στους προαναφερόμενους τέσσερις αιώνες. Ο εμπλουτισμός της Συλλογής συνεχίζεται καθημερινά, κυρίως πλέον μέσω του διαδικτύου, και αφορά την απόκτηση σπάνιων εκδόσεων σε ψηφιακή μορφή.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Συλλογής αποτελεί η ποικιλία των αντιτύπων των εκδόσεων. Προσφέρονται δηλαδή στην έρευνα πολλαπλά αντίτυπα (διαφορετικά «τραβήγματα») της ίδιας έκδοσης, διαδοχικές εκδόσεις και ποικίλες μεταφράσεις του ίδιου βιβλίου. Η παράλληλη και συγκριτική μελέτη επιτρέπει όχι μόνο τη συγκέντρωση ιστορικών πληροφοριών σε συμπληρωματικά επίπεδα, αλλά και την παρακολούθηση της ιστορίας του βιβλίου, αφού συχνά οι διαφορετικές εκδόσεις αποτυπώνουν τις μεταβολές του κειμένου και αναδεικνύουν τις διαφορές στο εικονογραφικό υλικό.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ & ΕΡΕΥΝΑ
Ο πλούτος του υλικού οδήγησε στην ιδέα της τεκμηρίωσης και στη δημιουργία θεματικών ευρετηρίων, όπου δίνεται έμφαση στη λεπτομερή καταγραφή των δρομολογίων των περιηγητών, στο χρόνο πραγματοποίησης των ταξιδιών, στα βιογραφικά στοιχεία των ταξιδιωτών, στα κίνητρα του ταξιδιού κ.ά.

Ο συνδυασμός των θεματικών ευρετηρίων και της αναλυτικής περιγραφής των βιβλίων της Συλλογής είχε ως αποτέλεσμα η αρχική προσπάθεια να οδηγήσει σε μια σύνθετη βάση δεδομένων, η οποία όταν ολοκληρωθεί και αναρτηθεί στο διαδίκτυο, θα τεθεί στη διάθεση των ερευνητών και του ενδιαφερόμενου κοινού. Η αναλυτική περιγραφή των βιβλίων εμπλουτίζεται με την ψηφιοποίηση των σελίδων τίτλων και του εικονογραφικού υλικού που παρουσιάζει ελληνικό και οθωμανικό ενδιαφέρον. Η αξιοποίηση της βάσης δεδομένων θα συμβάλλει ουσιαστικά στην έρευνα για τον περιηγητισμό και την ιστορία του ελλαδικού χώρου.


ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
Μαρία Ξεναρίου, Μίρκα Παλιούρα, Κωνσταντίνος Στεφανής
Η βιβλιοθήκη είναι ανοικτή στο κοινό για επιτόπια μελέτη, κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, τις ώρες 12:00-18:00.
Τηλέφωνο επικοινωνίας.: 210 3632356
Email: finopoulos_collect@benaki.gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ