Γύρω από την αισθητική και την ιστορική αξία μιας δημιουργίας. Το δίλημμα της προτεραιότητας

Περίληψη

H «Καταστροφή της Σμύρνης» από την πυρκαγιά που ξέσπασε την τραγική νύχτα της 13ης Σεπτεμβρίου 1922, όπως την αποδίδει μία ελαιογραφία που συμπληρώνει το υλικό της τελευταίας εκθεσιακής ενότητας του Μουσείου Μπενάκη, ανήκει στα σημαντικότερα πρόσφατα αποκτήματα του Ιδρύματος (εικ. 1). Ανεξάρτητα από την όποια αποτίμηση της αισθητικής αξίας του έργου, η αναμφισβήτητη ιστορική του σημασία, η μοναδικότητά του θα έλεγα, ενισχυμένη και από μια σχεδιαστική προμελέτη με το λεπτομερειακό τοπογραφικό ανάπτυγμα των οικιστικών συστατικών της πόλεως (εικ. 2), επέβαλε την αναζήτηση πρόσθετων πληροφοριών για τον γνωστό μόνο από παμπάλαια λεξικά ζωγράφο που το υπογράφει. Ο Ovide Kurtovich είχε γεννηθεί στη Σμύρνη το 1855, και από το 1879 ως το 1883 φοίτησε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Όσες επιπλέον δημιουργίες του εντοπίστηκαν όμως, μετά από μια πραγματικά εξουθενωτική ιχνηλασία πολλών ευρωπαϊκών συλλογών και την απόσταξη των σχετικών βιβλιογραφικών παραπομπών του Internet (εικ. 4-6), αποδείχτηκαν ελάχιστα βοηθητικές για τη βιογραφική και τεχνοτροπική αποκατάσταση της τραυματισμένης του εικόνας. Με την ελπίδα ότι στη Γαλλία τουλάχιστον, όπου είναι βέβαιο πως κατέφυγε μετά τα γεγονότα της Σμύρνης και απ’ όπου προέρχονται εξάλλου τα δύο έργα του Μουσείου Μπενάκη, πρέπει να επιβιώνουν κάποια στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του καλλιτέχνη, προκρίθηκε η δημοσίευση του κειμένου αυτού στα γαλλικά.