Το βάθρο του αγάλματος

Περίληψη

Οι λίθοι του βάθρου διακρίνονται σαφώς εκείνων του Θ ρόνου: 1) είναι πολύ µεγαλύτεροι, 2) έχουν διαφορετική γεωλογική σύσταση, 3) όπως µόνον σε πολύ πρώιµα έργα, η κατεργασία όλων των επιφανειών είναι η αυτή –προς µεγάλη δυσκολία διάκρισης όψεων, εδρών ή επιφανειών ώσεως–, 4) ταινίες αναθυρώσεως και σύνδεσµοι απουσιάζουν. Ασφαλώς, το άγαλµα έστεκε εκεί, πολύ πριν κτιστεί γύρω του ο Θρόνος.
Σε κάποια χρονική στιγµή (εικ. 2), το βάθρο υπέστη µια ουσιώδη µεταβολή κατά την οποία ο λίθος β4, εξωτερικός αρχικά, έλαβε νέα, εµφανώς λοξή θέση στο µέσον, έχασε ύψος –από 88 εκ. ελαττώθηκε σε 72 εκ.–, συνδέθηκε µε τους εξωτερικούς µέσω µεταλλικών συνδέσµων µορφής διπλού Τ (είδος µη εµφανιζόµενο µετά τον 3ο αι. π.Χ.) και απέκτησε τη χαρακτηριστική οπή πλάτους ~50 εκ. Από αυτή τη φάση διατηρείται επί του λίθου, ως συνεχής γραµµή ιχνών οξειδίου χαλκού, το ακριβές οπίσθιο κάτω περίγραµµα (εικ. 2) του χαλκῷ κίονι εἰκασµένου ξύλινου αγάλµατος του Απόλλωνος.
Στην αριστερή πλευρά του λίθου β4 υπάρχουν δυσδιάκριτες µικρότατες οπές µε λείψανα ορειχάλκινων καρφίδων στερεώσεως πινακίδων, προφανώς προγενεστέρων της µετατροπής. Τέτοιες υπάρχουν και στον λίθο β5 (κάποιες είχαν παρατηρηθεί και από τον Buschor). Το κοινό µέτωπο των λίθων β4 και β5, µήκους τριών σχεδόν µέτρων, δηλ. 10 ιωνικών ποδών, ως µόνο φέρον οπές (για τη στερέωση επτά συνολικώς πινακίδων), πρέπει να ανήκε στην πρόσοψη του βάθρου (εικ. 1).
Ο λίθος µε καµπύλη απολάξευση (β2), ως µέρος τοξωτού ανωφλίου, πρέπει να βρισκόταν στην αριστερή πλευρά του βάθρου, όπου η κατά Παυσανία θυρίς του τάφου. Ως οµοϋψείς αυτού (83 εκ.), οι λοιποί λίθοι (β1), (β3) και (β6) ανήκαν στην ίδια σειρά, αµέσως υποκείµενη της σειράς των β4 και β5. Η µετατροπή του βάθρου πρέπει να υπαγορεύθηκε από την ανάγκη αποτµήσεως του κατώτερου άκρου του κεντρικού ξύλου του αγάλµατος (µετά από φθορά εκ της συγκεντρωµένης υγρασίας). Το νέο ύψος του λίθου β4 (72 εκ.) της 3ης σειράς δεν πρέπει να είναι άλλο από εκείνο της (µη σωζόµενης) 4ης σειράς λίθων, η οποία λόγω της βραχύνσεως του ξύλου (ασφαλώς κατά το αυτό ποσόν) έπρεπε να ανατοποθετηθεί στην 3η σειρά, αλλά µόνον εξωτερικώς (καθόσον στο µέσον θα έµενε µετατοπισµένος ο β5). Για την ειδικότατη αυτή διαδοχή εργασιών µόνον µια εξήγηση είναι δυνατή: Την 4η σειρά πρέπει εξωτερικώς να αποτελούσαν κοσµηµένες πλάκες (ζωφόρος), ενώ µια επ’ αυτής ιστάµενη επίστεψη (π.χ. έλικες και ενδιάµεσα εικονιστικά θέµατα) θα δικαιολογούσε την κατά Παυσανία οµοιότητα του βάθρου προς τους βωµούς.