Πληροφορική - Νέες Τεχνολογίες

Το σύστημα τεκμηρίωσης και διαχείρισης των αντικειμένων των συλλογών του Μουσείου και του υλικού του τμήματος των Φωτογραφικών Αρχείων.
Το σύστημα αποκτήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Ανάδειξη Συλλογών και Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη» (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», 2004-2006).

Το σύστημα ΚΛΕΙΩ-ΜΙΤΟΣ αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων STRIDE (1992-1993) και ΠΟΛΕΜΩΝ (ΕΠΕΤ ΙΙ, 1995-1997). Το ΚΛΕΙΩ-ΜΙΤΟΣ είναι ένα οντοκεντρικό σύστημα τεκμηρίωσης πολιτισμικών πληροφοριών που χρησιμοποιεί το σημασιολογικό μοντέλο δεδομένων SIS. Χαρακτηριστικά του είναι η ανοιχτή και δυναμικά εξελισσόμενη δομή των δεδομένων που παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα εξειδίκευσης των εισαγομένων πληροφοριών.

Περισσότερες πληροφορίες στο δικτυακό τόπο: http://www.ics.forth.gr/isl/projects/projects_individual.jsp?ProjectID=20

Άλλοι φορείς που συμμετείχαν ήταν: το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας, το Υπουργείο Πολιτισμού και οι εταιρείες Epsilon A.E. και Intrasoft.

Το σύστημα ΜΙΤΟΣ-CMDB αναπτύχθηκε για να καλύψει την ανάγκη ηλεκτρονικής διαχείρισης των αντικειμένων των συλλογών από τους αντίστοιχους επιμελητές του Μουσείου. Ως έργο στο πλαίσιο του προγράμματος ΠΟΛΕΜΩΝ (ΕΠΕΤ ΙΙ, 1995-1997) αναπτύχθηκε σε πρωτοτυπική μορφή.

Το Καναδικό σύστημα ηλεκτρονικής τεκμηρίωσης Μουσείων CDS-ISIS παραμετροποιήθηκε και χρησιμοποιήθηκε το 1991 για την ηλεκτρονική τεκμηρίωση της Βιβλιοθήκης και για την τεκμηρίωση της συλλογής Ζωγραφικής, Σχεδίων και Χαρακτικών του Μουσείου.

Η αναθεώρηση του δικτυακού τόπου υλοποιείται στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Ανάδειξη Συλλογών και Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη» (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», 2004-2006).

Η εφαρμογή συνθέτει το πορτρέτο της Αθήνας, κατά τον 17ο, 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα, μέσα από τα ζωγραφικά/χαρακτικά έργα και τις εικονογραφημένες εκδόσεις των ξένων περιηγητών που την επισκέφτηκαν και τα οποία αποτελούν τη σημαντικότερη ιστορική πηγή της περιόδου. Ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να απολαύσει άγνωστες εικόνες της πόλης και τις αναφορές των περιηγητών, ενταγμένες μέσα σε ένα συστηματοποιημένο ιστορικό, γεωγραφικό και αφηγηματικό πλαίσιο.

Η εφαρμογή υλοποιείται στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Ανάδειξη Συλλογών και Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη» (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», 2004-2006).

Η εφαρμογή αφορά στη σκηνογραφική προσέγγιση του αρχαίου ελληνικού δράματος μέσα από ένα τμήμα της νεότερης ελληνικής καλλιτεχνικής παραγωγής, που δεν είναι γνωστό σε βαθμό ανάλογο με τη σημασία του. Ο πυρήνας του υλικού που θα παρουσιαστεί αποτελείται από τα υπάρχοντα στοιχεία για τη σκηνογραφία των παραστάσεων αρχαίου δράματος, στις οποίες έχουν συμμετάσχει οι ζωγράφοι και σκηνογράφοι Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Μόραλης, Γιάννης Στεφανέλης, Νίκος Νικολάου, Γιάννης Τσαρούχης και Διονύσης Φωτόπουλος.

Η εφαρμογή υλοποιείται στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Ανάδειξη Συλλογών και Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη» (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», 2004-2006).

Στο πλαίσιο της έκθεσης που είχε τον τίτλο «Ομοιότητα περίπου: Εκδοχές του πορτρέτου του Αντώνη Μπενάκη» (Δεκέμβριος 2004 – Ιανουάριος 2005), σχεδιάστηκε η λειτουργία μιας εφαρμογής πολυμέσων με θέμα το μυθιστόρημα της Π. Δέλτα, «Ο Τρελαντώνης», που παίρνει αφορμή από την παιδική ηλικία του αδελφού της, Αντώνη Μπενάκη. Η εφαρμογή αυτή, που αποτελεί ηλεκτρονικό αφήγημα σε μορφή βιντεοπροβολής, παρουσιάζει με σύγχρονη εικονογράφηση τα βασικά επεισόδια της διήγησης που αναβιώνουν μέσα από τις φωνές όσων, μικρών και μεγάλων, προσφέρθηκαν να υποδυθούν τα πρόσωπα του βιβλίου.

Η εφαρμογή πολυμέσων σε DVD-ROM με τον τίτλο «Η Ελλάδα του Μουσείου Μπενάκη» εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το 2002. Με τίτλο «Greece at the Benaki Museum» η εφαρμογή εκδόθηκε και στην αγγλική γλώσσα, με ανανεωμένο περιεχόμενο και συσκευασία, από το Μουσείο Μπενάκη το 2004.

Η τεχνολογία των πολυμέσων αξιοποιείται με δημιουργικό τρόπο, ώστε ο επισκέπτης να γνωρίσει πολύπλευρα τις ελληνικές συλλογές και τη φυσιογνωμία του Μουσείου. Το έργο παρακολουθεί την ιστορία του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, μέσα από σαράντα τέσσερα θέματα παραστατικών αφηγήσεων (movie clips), οι οποίες οργανώνονται σε τέσσερις μεγάλες περιόδους: «Αναζητώντας το στίγμα της αρχαιότητας», «Συνέχεια και συνοχή κατά τη διαδρομή των βυζαντινών αιώνων», «Ο Ελληνισμός κατά την περίοδο της ξενοκρατίας» και «Η πορεία προς το νέο Ελληνικό κράτος». Βασικό πλεονέκτημα της εφαρμογής είναι η πολυκριτηριακή αναζήτηση των μουσειακών αντικειμένων μέσα από τη λειτουργία Ευρετηρίου και ιστορικών χαρτών. Ένας πολυδύναμος μηχανισμός ευρετηριασμού επιτρέπει την αναζήτηση περίπου 1.000 αντικειμένων με βάση την ιστορική ενότητα στην οποία ανήκουν, το είδος, το υλικό και την τεχνική τους. Παράλληλα, ένας δεύτερος μηχανισμός αναζήτησης παρέχει στο κοινό τη δυνατότητα να εξερευνήσει τους τόπους προέλευσης ή εύρεσης των αντικειμένων του Μουσείου.

Ένα τμήμα της εφαρμογής είναι αφιερωμένο στην ιστορία του Μουσείου Μπενάκη, στο έργο του ιδρυτή και των δωρητών του Μουσείου, καθώς και στο περιεχόμενο, τις δραστηριότητες, τη λειτουργία και τους στόχους του Μουσείου σήμερα.

Στο πλαίσιο της έκθεσης «Ελληνικά Κοσμήματα από τις Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη» (καλοκαίρι 1999) αναπτύχθηκε εφαρμογή πολυμέσων που παρουσιαζόταν στην είσοδο του εκθεσιακού χώρου και παρείχε στους επισκέπτες τη δυνατότητα να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες για τα κοσμήματα της έκθεσης. Ο χρήστης ξεκινούσε την αναζήτησή του με πέντε βασικά κριτήρια: τα είδη, τα υλικά, τις τεχνικές κατασκευής και διακόσμησης, τα θέματα και τη χρονολόγηση των κοσμημάτων. Η περιπλάνησή του ανάμεσα στις ομάδες των διαφόρων εκθεμάτων κατέληγε σε συγκεκριμένα αντικείμενα που τον ενδιέφεραν, η θέση των οποίων δηλωνόταν μέσα στην αίθουσα της έκθεσης. Με αυτήν τη διαφορετικού τύπου ξενάγηση, ο επισκέπτης μπορούσε να αποκτήσει μια νέα εικόνα για τη φύση του κοσμήματος μέσα στο χρόνο.

Η εφαρμογή αναπτύχθηκε σε πρωτοτυπική μορφή στο πλαίσιο του προγράμματος ΠΟΛΕΜΩΝ (ΕΠΕΤ ΙΙ, 1995-1997). Στόχος της ήταν να παρουσιαστεί στο ευρύτερο κοινό ένα πανόραμα της Αθήνας μέσα από τα ζωγραφικά/χαρακτικά έργα και τις αφηγήσεις των Ευρωπαίων που επισκέφτηκαν την πόλη κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Η εφαρμογή περιλάμβανε δύο μεγάλες ενότητες : «Η πόλη της Αθήνας» και «Τα μνημεία της Αθήνας».

Framework for Management and Design of Multimedia Applications in Education and Training

Το FAME ήταν ένα πρόγραμμα Esprit που προέβλεπε τη δημιουργία πειραματικών εφαρμογών που θα συνέβαλλαν στην ανάπτυξη νέων μεθοδολογιών κατασκευής λογισμικού πολυμέσων για τους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Το Μουσείο συμμετείχε κυρίως στην οργάνωση πειραμάτων χρηστικότητας των εφαρμογών. Άλλοι φορείς που συμμετείχαν ήταν: η εταιρεία First Informatics SA και το Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη.

Το Μουσείο Μπενάκη συμμετείχε αναπτύσσοντας ένα μοντέλο δεδομένων τεκμηρίωσης πολιτισμικών πληροφοριών, καθώς και την εφαρμογή πολυμέσων «Gold of Greece», η οποία υποστήριζε ευέλικτες αναζητήσεις στα χρυσά κοσμήματα της ομώνυμης έκθεσης που ταξίδεψε ανά τον κόσμο.

Συμμετείχαν οι φορείς: οι εταιρείες Systems and Management SpA, Syntax Sistemi Software SpA, Gesellschaft fur Mathematik und Datenverarbeitung mbH, SIEMENS, MUSIC/FORTH και Epsilon Software, καθώς και η Πολυτεχνική Σχολή του Μιλάνου.

Παραγωγή πρωτοτυπικού οπτικού δίσκου CDI, με τίτλο «Ιερά Οδός» και θέμα το Ιερό της Δήμητρας στην Ελευσίνα και τα Ελευσίνια Μυστήρια (1992). Πρόκειται για την πρώτη ελληνική προσπάθεια παραγωγής εκπαιδευτικού οπτικού δίσκου με θέμα την ελληνική αρχαιότητα και για μία από τις πρώτες απόπειρες φωτορεαλιστικής απεικόνισης αρχαίου ναού. Στόχος της παραγωγής ήταν η εξερεύνηση των δυνατοτήτων που προσέφερε το CDI ως εκπαιδευτικό μέσο. Η παραγωγή έγινε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος COMMETT-2, στο οποίο συμμετείχαν το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και οι εταιρείες NewMedia, Mechanical Intelligence UK από το Ηνωμένο Βασίλειο και I-TEL, Μνήμη και ΠΕΤΑ ΑΕ από την Ελλάδα.

Το Europeana Inside, ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2012 και θα διαρκέσει μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2014. Πρόκειται για ένα Δίκτυο Βέλτιστων Πρακτικών στο οποίο συνεργάζονται παγκοσμίως πρωτοπόροι πολιτιστικοί οργανισμοί, διεθνώς αναγνωρισμένες εταιρείες που παρέχουν συστήματα διαχείρισης συλλογών και έμπειροι τεχνικοί συνεργάτες με σκοπό να επιτύχουν τη μείωση των λειτουργικών, τεχνικών, νομικών και οικονομικών εμποδίων που συνήθως αντιμετωπίζουν οι πολιτιστικοί οργανισμοί στη διάθεση περιεχομένου μέσω υπηρεσιών συγκέντρωσης περιεχομένου για τη Europeana.
Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τους στόχους και τα μέλη του Δικτύου στο http://www.europeana-inside.eu

Η λειτουργία του Ανθρωπίνου Δικτύου Πολιτισμικής Πληροφορικής προσέφερε υπηρεσίες ενημέρωσης και κατάρτισης με τη διενέργεια ημερίδων, σεμιναρίων και συναντήσεων και με τη διατήρηση δικτυακού τόπου με πληροφορίες για τις δραστηριότητές του στον Παγκόσμιο Ιστό: http://www.ics.forth.gr/isl/projects/projects_individual.jsp?ProjectID=7

Συμμετείχαν οι φορείς: Ινστιτούτο Πληροφορικής-ΙΤΕ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου, Ινστιτούτο Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Epsilon Software Α.Ε., ATC, Βικελαία Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Ιδρυμα Μελετών Λαμπράκη, Ίδρυμα Όρους Σινά, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Υπουργείο Πολιτισμού.

Συμμετείχαν οι φορείς: ERCIM-EEIG (Γαλλία), System Stimulation Ltd. (Ηνωμένο Βασίλειο), BULL (Γαλλία), EUROCLID (Γαλλία), FINCIEL (Ιταλία), INTRASOFT (Ελλάδα), Museum Documentation Association (Ηνωμένο Βασίλειο), Royal Commission of the Historical Monuments of England (Ηνωμένο Βασίλειο), Ministere de la Culture et de la Communication (Γαλλία), Instituto Centrale per il Catalogo e la Documentazione (Ιταλία), Giunti Multimedia (Ιταλία), Fratelli ALINARI (Ιταλία), Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, Bibliotheque Νationale de France (Γαλλία), CNR-CNUCE (Ιταλία), CNR-ITIM (Ιταλία), Ινστιτούτο Πληροφορικής ICS-FORTH (Ελλάδα), Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου (Ελλάδα), IMAG (Γαλλία), LIRMM (Γαλλία), Rutherford Appleton Laboratory (Ηνωμένο Βασίλειο).

Περισσότερες πληροφορίες στο δικτυακό τόπο: http://www.ercim.org/activity/projects/aquarelle.html

O κεντρικός στόχος του προγράμματος TISSUS ήταν η δημιουργία μιας ενιαίας βάσης δεδομένων με τεκμηριωτικό περιεχόμενο και κατά κύριο λόγο εικόνες υφασμάτων υψηλής ανάλυσης με αποδέκτες τη βιομηχανία σχεδιασμού ενδύματος. Το Μουσείο Μπενάκη επέλεξε τα υφάσματα της Κοπτικής συλλογής και επεξεργάστηκε δίγλωσσο (ελληνικό και αγγλικό) θησαυρό ορολογίας για την τεκμηρίωση και παρουσίαση των σχετικών αντικειμένων.

Συμμετείχαν οι φορείς: Selisa (Γαλλία), Epsilon Software S.A. (Ελλάδα), R&S Informatica (Ιταλία), Chambre de Commerce et d'Industrie de Lyon (Γαλλία), Cycnos Systemes Ouverts (Γαλλία).

Περισσότερες πληροφορίες στο δικτυακό τόπο: www.tissus.com

Το θέμα της συνεργασίας αφορούσε αντικείμενα της καθημερινής ζωής στην Ευρώπη των ελληνορωμαϊκών και μεσαιωνικών χρόνων.

Τα αποτέλεσμα του προγράμματος παρουσιάζονται στο δικτυακό τόπο:
http://portal.oxfordshire.gov.uk/content/publicnet/museums/oikos/index.html

Συμμετείχαν το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Μουσείο Σαρακατσάνων, το Λαογραφικό Μουσείο Κύμης και η εταιρεία 01 Πληροφορική.

Το ενημερωτικό δελτίο Μίτος ασχολείται με θέματα υλικού πολιτισμού και πληροφορικής. Τα άρθρα του παρουσιάζουν ειδήσεις και απόψεις για την τεκμηρίωση και τις εφαρμογές της πληροφορικής στη διαχείριση, τη μελέτη και την προβολή του υλικού πολιτισμού. Τα τρία τεύχη του Μίτος που κυκλοφόρησαν είχαν ιδιαίτερη απήχηση στους αρχαιολόγους και ιστορικούς της τέχνης και κάλυψαν ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία.

Το 2ο και 3ο τεύχος του Μίτος διατίθεται από το Τμήμα Πληροφορικής του Μουσείου Μπενάκη. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στο documentation_system@benaki.gr 

Κατάλογος περιεχομένων των δελτίων Μίτος

• Α. Δεληβορριάς, «Εισαγωγικό σημείωμα»
• Κ.Γ. Δάλλας, «Το τέλος της αθωότητας»
• Κ. Χαρατζοπούλου, «Συνέντευξη με τον Ευάγγελο Χρυσό»
• Κ. Χαρατζοπούλου, «Κρητική Αναγέννηση»
• Μ. Οικονόμου, «Αξιολόγηση των εφαρμογών»
• «FORUM»
• Ι. Διονυσιάδου, MDA: «Διεθνές Συνέδριο»
• Π. Κωνσταντόπουλος, «Πολέμων»
• A. Claudel, «Η βάση δεδομένων για την ελβετική πολιτιστική κληρονομιά»
• Κ. Χαρατζοπούλου, «Τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα»
• «Διεθνείς ειδήσεις»

• Κ. Γ. Δάλλας, «Εισαγωγικό σημείωμα»
• Μ. Βελιώτη, «Εθνογραφικά μουσεία και τεκμηρίωση»
• Λ. Λιάβας, «Μουσική, χορός, τραγούδι»
• Ε. Τσενόγλου, «Ενδυματολογικές συλλογές»
• Μ. Αργυριάδη, «Η κούκλα»
• Π. Θεολόγη-Γκούτη, «Προβιομηχανικά εργαστήρια»
• Α. Ροβάτσου, «Κέντημα»
• Α. Ροβάτσου, «Συνέντευξη με τον Στέλιο Παπαδόπουλο»
• Σ. Μιχαηλίδης, «Εθνοτεχνολογίες»
• Τ. Χατζηνικολάου, «Λαογραφικά μουσεία και συλλογές στην Ελλάδα»
• Μ. Βελιώτη, Ρένα Λουτζάκη, «Μούσα»
• Ρ. Λουτζάκη, «Εθνικό αρχείο ελληνικής παραδοσιακής ενδυμασίας»
• Ε. Κοσμετάτου, «Γνωριμία με το Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλονιάς»
• Κ. Μαραβέγια, «Κοργιαλένειο Μουσείο και Πληροφορική»
• Ι. Σμυρλής, Χ. Βαλλιάνος, «Δαίδαλος»
• Μ. Θρουβάλα, «Συνέδρια, Εκδόσεις, Σεμινάρια, Εκθέσεις»

• Κ.Γ. Δάλλας, «Εισαγωγικό σημείωμα»
• Α. Ροβάτσου, «Μουσείο Μπενάκη: Μουσείο του Ελληνισμού»
• Ι. Διονυσιάδου, «Η πληροφορική στο Μουσείο Μπενάκη»
• Ι. Διονυσιάδου, «Πολιτισμική Τεκμηρίωση»
• Μ. Μωραΐτου, «Διαχείριση συλλογών»
• «Πρότυπο καταγραφής έργων τέχνης CIDOC/ICOM»
• Ν. Μέντη, «Ιερά Οδός»
• Π. Κωνσταντόπουλος, «Πολιτισμική πληροφορική στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ»
• «Σεμινάριο: Μουσείο και Πληροφορική»
• Σ. Μιχαηλίδης, «Αρχαιοτεχνολογίες»
• Μ. Θρουβάλα, «Συνέδρια, Εκδόσεις, Σεμινάρια, Εκθέσεις»